Algemene beschouwingen

Algemene beschouwingen - Programmabegroting

2020-2023

Mevrouw de voorzitter,

Waar niets is, verliest de keizer zijn recht.

Deze uitdrukking betekent letterlijk dat schulden die niet voldaan kunnen worden, ook niet gevorderd kunnen worden. Toegespitst op de situatie van de gemeente Reimerswaal zou je, vrij vertaald, kunnen zeggen: als er geen geld is, kan men (de Rijksoverheid) ook niet verwachten dat we het uitgeven… Dat is de situatie waar we als Reimerswaal in zitten. Hoewel het laatste bericht over de Rijksbijdrage, de zgn. septembercirculaire, een positiever beeld laat zien dan bij de behandeling van de Kadernota, moet er toch iets gebeuren aan de oplopende kosten binnen het Sociaal Domein. Ik kom daar straks nog op terug.

Jubileum

Voorzitter, vorig jaar hebben we als SGP-fractie tijdens de algemene beschouwingen stilgestaan bij het 100-jarig bestaan van de SGP. In 2020 vieren we een ander jubileum. Op 1 januari 2020 bestaat de gemeente Reimerswaal 50 jaar. Over de vraag of we dat moeten vieren waren we het onlangs niet helemaal eens als raad. Overigens ook niet binnen onze fractie. Waar we als SGP-fractie wel eensgezind en heel duidelijk over zijn geweest is dat de suggestie om het Zeeland Nazomerfestival binnen te halen ter ere van dit jubileum wat ons betreft niet aan de orde is. Zeker gezien de recente godslasterlijke optredens bij de opening van het festival in Middelburg, is het voor ons volstrekt helder: het Zeeland Nazomerfestival heeft niets te zoeken in Reimerswaal. Een festival waar het misbruiken van Gods Naam onder de ‘artistieke vrijheid’ wordt geschaard, is wat ons betreft overal ongepast, maar past zeker niet bij de inwoners van Reimerswaal en daar zal de SGP-fractie zich dan ook tegen verzetten.
Hoewel dit jubileum pas op 1 januari een feit is vinden we het toch gepast om er nu reeds, bij de begrotingsbehandeling 2020, kort bij stil te staan. Bij een jubileum hoort ook terugkijken en vooruitkijken. Verantwoording afleggen van wat er gedaan is en verantwoording nemen voor de toekomst. Het is soms goed om terug te kijken. Wat is er de afgelopen jaren, met elkaar, veel tot stand gebracht! Veel dingen, of beter gezegd, de meeste dingen zijn gewoon goed geregeld in Reimerswaal. Met elkaar, inwoners, ambtenaren en politiek, hebben we ervoor gezorgd dat het goed wonen en werken is in onze mooie plattelandsgemeente!
Maar we moeten ook eerlijk zijn: er zijn ook zaken niét goed gegaan. Daar zijn politici over het algemeen minder goed in. Er is vaak meer aandacht voor nieuwe plannen en mooie beloften, dan voor zaken die in het verleden niet goed zijn gegaan. Vorig jaar hebben we gezegd: ‘Wie zijn verleden niet kent, begrijpt het heden niet en zal zich onvoldoende voor kunnen bereiden op de toekomst.’ Alleen al daarom is het goed om terug te kijken, om te leren van zaken die niet goed zijn gegaan en deze in de toekomst beter te doen. En dan moeten we allemaal maar bij onszelf beginnen. Wie of wat hebben we op het oog bij het bedrijven van politiek? De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we maar al te vaak onszelf op het oog hebben. Jesse Klaver van GroenLinks hekelde onlangs de ‘scorebordpolitiek’. Hij kondigde aan meer te gaan voor de inhoud omdat het uiteindelijk gaat om dit land en haar inwoners vooruit te helpen. Een loffelijk streven dat ook ons een spiegel voorhoudt en breed navolging verdient.
Voorzitter, we mogen gelukkig constateren dat we hier in discussies vaak het welzijn van onze inwoners op het oog hebben, ieder vanuit zijn eigen overtuiging. Het goede zoeken voor de inwoners van Reimerswaal, dat is onze opdracht en daar hebben we ook de eed voor afgelegd. Wij zijn er vast van overtuigd dat wij als mensen hier op aarde geschapen zijn tot eer van God, om de aarde te bouwen en te bewaren, maar ook om onze naaste te helpen naar vermogen. Dat geldt voor iedereen, maar zeker ook voor raadsleden en collegeleden die de eed (of belofte) hebben afgelegd.

Sociaal Domein

Voorzitter, terug naar de begroting. Door oplopende kosten in de Jeugdzorg en de WMO ontstaat er, ondanks de laatste positieve berichten, een flink gat in de begroting. Vrijwel iedere gemeente in Nederland kampt met dit probleem. Ook hier geldt: Waar niets is verliest de keizer zijn recht. Hoe kan de overheid van de gemeenten verwachten dat zij de problemen oplost terwijl er geen geld bij geleverd wordt? Daarom waren wij wel gecharmeerd van de aanpak van de wethouder financiën uit Zwijndrecht, die aangaf om bewust niet met een sluitende begroting te komen (VNG-magazine) om een krachtig signaal af te geven aan de Rijksoverheid. Deze wethouder, onze voormalige griffier Tycho Jansen, verdient waardering omdat hij zijn nek durft uit te steken.

Voorzitter, we hebben tijdens de behandeling van de kadernota al uitvoerig stilgestaan bij de tekorten binnen het sociaal domein. We hebben toen aangegeven dat we als samenleving in de spiegel moeten durven kijken om te onderzoeken waar de oorzaak ligt. Als SGP-fractie hebben we de vinger gelegd bij de gebrokenheid van de schepping. We doen dat nu weer. Wat doen we tegen de steeds verdergaande individualisering? Hebben we voldoende oog voor elkaar? Of zijn we vooral op onszelf gericht?

Voorzitter, er zijn voor de komende jaren flinke bezuinigingen gepland op het Sociaal Domein.
Vraag: In hoeverre zijn deze reëel ingevuld en te onderbouwen? Of is dit, vooralsnog, nattevingerwerk?
Het onderzoek naar kostenbesparingen loopt nog en op 10 september konden hierover nog geen mededelingen worden gedaan. We gaan ervan uit dat het college alles-op-alles zet om de voorgestelde bezuinigingen te realiseren. Op dit moment hebben we nog weinig informatie over concrete ingrepen. De SGP-fractie is daar niet helemaal gerust op!

Voorzitter, de Zeeuwse SGP-raadsfracties hebben samen met de Statenfractie nagedacht over de aanpak van de problemen in de Jeugdzorg. Er is een manifest opgesteld met tien punten die belangrijk zijn bij de aanpak van de problemen. We willen daar aan paar punten uit naar voren halen:

• Ons vertrekpunt ligt bij het kind, de jongere en hun ouders: schotten en grenzen

rondom het aanbieden van jeugdhulp mogen nooit een belemmering zijn.

• Het terugdringen van de administratieve lasten in de jeugdzorg is van groot belang

voor de bevordering van kwaliteit en het terugdringen van kosten.

• Leg verbindingen! Bijv. met scholen, kerken en maatschappelijke organisaties. Informele en professionele zorg kunnen veel meer hand in hand gaan. Hiervoor moeten netwerken worden gecreëerd of verder versterkt.
• Een stabiel gezin is de hoeksteen van onze samenleving. (Dat klink ouderwets, maar is gewoon een gegeven.) Wanneer in het leven van kinderen of jongeren die stabiliteit er niet is, leidt dat vaak tot inzet van jeugdhulp. Wij staan vóór het gezin en zetten in op versterking van relaties en laagdrempelige opvoedondersteuning.

Voorzitter, bij dit laatste punt hebben we in juni ook de vinger gelegd. Daarom waren we ook verbaasd dat we eind augustus een artikel in de krant lazen dat het SMWO (Stichting Maatschappelijk werk en Welzijn Oosterschelderegio) bijeenkomsten belegt voor hulp aan mensen die gaan scheiden. Men merkt bij het SMWO dat aan veel problemen in gezinnen een scheiding vooraf is gegaan. Er werd aangegeven dat ‘in de regio op het preventieve vlak bijna niets wordt aangeboden.’ Maar preventie is heel wat anders dan de helpende hand bieden bij scheiding! Preventie is voorkómen dat er problemen ontstaan door van tevoren in te grijpen. Geen symptoombestrijding, maar aanpakken bij de bron!
Vraag: Is er bij het SMWO ook voldoende aandacht voor bijv. relatie- of huwelijkscursussen om te proberen partners juist tot elkaar te brengen en echtscheiding te voorkomen?
In meerdere gemeenten zijn daar hoopgevende voorbeelden van. We beseffen dat dit moeizame processen kunnen zijn en dat dit niet altijd lukt, maar dat de SMWO zich profileert met bijeenkomsten voor mensen die gaan scheiden, vinden wij echt een brug te ver!

Dienstverlening

Voorzitter, in onze inleiding hebben we het gehad over zaken die in het verleden niet goed zijn gegaan. De SGP-fractie is van mening dat excellente dienstverlening door de gemeente  belangrijk is. Iedereen die een vraag of verzoek indient, moet daarop ook antwoord krijgen binnen de gestelde termijn. Dat hoort bij behoorlijk bestuur. Als mensen geen antwoord krijgen doet dat afbreuk aan het vertrouwen dat ze in de overheid hebben. Als er zaken mislopen, moet dit uitgezocht en opgelost worden. En dan horen we ook niet met een 6,8 voor onze dienstverlening tevreden te zijn, ook al doen we het iets beter dan onze buurgemeenten.
Vraag: Wat gaat het college doen om de dienstverlening verder te verbeteren. Welke ambitie heeft het college op dit vlak?

Gemeenschappelijk regelingen

Voorzitter, de SGP-fractie heeft zorgen over de stijgende kosten voor gemeenschappelijke regelingen. Het algemeen bestuur (AB) van een GR stelt jaarlijks een begroting vast die steevast kostenstijgingen met zich meebrengt voor de deelnemende gemeenten. De kosten worden hoger, terwijl de invloed van de gemeente beperkt is. Dit gevoelen leeft breed. In dit verband vernam ik dat er gisteravond in De Heyzon, tijdens de bijeenkomst van GR de Bevelanden, vrij brede consensus was onder de aanwezige raadsleden dat uitbreiding van de GR geen prioriteit moet hebben, kwaliteit gaat boven kwantiteit. Dus pas op de plaats.  We roepen het college op om in de vergaderingen van de verschillende AB-en daar de discussie over te voeren. In juli hebben we een negatieve zienswijze ingediend in reactie op de begroting van de VRZ. We hebben begrepen dat er binnen de VRZ nagedacht wordt over het niveau van veiligheid die redelijkerwijs geboden kan worden en ook betaalbaar is. Wettelijke normen moeten we hanteren, daarover geen discussie. Maar we moeten ook beseffen dat 100% veiligheid niet bestaat.
Vraag: Kan de portefeuillehouder iets zeggen over de stand van zaken van deze discussie binnen het AB van de VRZ?

Energietransitie

Voorzitter, we missen in de begroting een paragraaf over de energietransitie en CO2-reductie doelstelling. Er komt een belangrijke taak voor de gemeente om hier invulling aan te geven.
Vraag: Is dit in beeld? Wordt hier voldoende geld voor gereserveerd? Wat zijn de doelstellingen?
We missen indicatoren zoals het percentage duurzaam opgewekte energie dat gebruikt wordt in onze gemeente. Ten opzichte van andere gemeenten doen we het niet slecht, maar dit vraagt serieuze aandacht en inzet.
Vraag: Wanneer gaat de portefeuillehouder hier echt mee aan de slag?

Verkeersmaatregelen

Voorzitter, verbeteren van gevaarlijke verkeerssituaties is belangrijk. We denken daarbij aan aan de afslag Kruiningen/Yerseke (vanuit Goes) waar op werkdagen dagelijks gevaarlijke situaties ontstaan, en waar ook regelmatig ongelukken gebeuren. We zijn positief over het besluit van de provincie om voorlopig tijdens de drukke uren verkeersregelaars bij de afrit neer te zetten totdat er tijdelijke verkeerslichten worden geplaatst. Compliment voor de portefeuillehouder, die voortdurend aandacht heeft gevraagd voor dit probleem.
Een ander probleem is ook al veel ter sprake geweest: de Zanddijk. De meningen en voorkeuren zijn genoegzaam bekend. De provincie is aan zet. We gaan ervan uit dat het college alles doet om, samen met de provincie, tot een gedegen, toekomstbestendige oplossing te komen.

Afvalstoffenbeleid

Voorzitter, afval is helaas een bijproduct van onze manier van leven. We hebben allemaal de taak om als goede rentmeesters met onze leefomgeving om te gaan. Bewustwording en gedragsverandering is daarbij noodzakelijk. Daar moeten we als gemeente ook op inzetten. We vragen ons af of we in 2020 de zgn. VANG-doelstelling van 100 kg/inwoner restafval gaan halen. Dat wordt een grote opgave, maar is niet onmogelijk. In de begroting staat als indicator voor de komende 3 jaren 258 kg/inw. opgenomen. Dat bevreemdt ons. We hebben toch hopelijk wel meer ambitie?
Vraag: Wanneer denkt het college deze VANG-doelstelling behaald te hebben?
Bij het nieuwe afvalbeleid is communicatie erg belangrijk. De pilot 100-100-100 is inmiddels afgerond.
Vraag: Wanneer kunnen we de eerste communicatie verwachten, en hoe ziet dat er uit?
Voorzitter, in vergelijking met andere gemeenten is onze afvalstoffenheffing ca. 30% hoger. Dit komt o.a. omdat de kwijtscheldingcomponent en een gedeelte van de BOA ook betaald worden uit de afvalstoffenheffing. Mogelijk zijn er nog andere factoren die hier debet aan zijn. Heeft het college dit in beeld? De vraag is of we dit moeten willen. De SGP-fractie vindt dat we na moeten denken of we dat moeten blijven handhaven. Graag hoor ik ook van de andere fracties wat ze hiervan vinden.

Woonvisie/ bouwgrond

Voorzitter, we hebben tijdens de behandeling van de regionale woonvisie kritische opmerkingen geplaatst over de ruimte die deze visie biedt voor woningbouw in onze gemeente. Wij dringen er nogmaals op aan om voldoende ruimte te geven voor woningbouw in Reimerswaal en dat in de gemeentelijke woonvisie een plaats te geven. Onze eigen inwoners, onze kinderen moeten toch de mogelijkheid hebben om in onze gemeente te blijven wonen. Dit is ook noodzakelijk voor het behoud van allerlei voorzieningen in onze relatief kleine kernen. Wij pleiten ervoor dat er geen enkele kern ‘op slot’ gaat en dat er ook in de kleine kernen van Reimerswaal mogelijkheden zijn om te bouwen.
Op 30 oktober 2018 is er door de gemeenteraad een motie opgenomen om binnen 12 maanden (dat is dus eind deze maand!) grond uit te geven in plan Rozeboom in Krabbendijke. In deze begroting wordt hierover gesteld dat in de 2e helft van 2020 pas de kavels aangeboden zullen worden.
Vraag: Wat gaat het college er aan doen om dit te versnellen?

Gezondheid

Voorzitter, een gezonde leefomgeving is goed voor iedereen. Een gezonde leefwijze is ook belangrijk. Er wordt ingezet op het verminderen van drankgebruik door jongeren. Als rookvrije gemeente hoort daar ook het terugdringen van roken bij. Ook het tegengaan van drugsgebruik moet prioriteit hebben. Goede voorlichting op jonge leeftijd is erg belangrijk. We weten dat scholen daar ook aan meewerken. Dat heeft onze volledige steun, en we verwachten ook van het college dat het daar actief mee bezig is.
Streng handhaven hoort hier ook bij. Wij steunen de actieve controle op alcoholverkoop aan minderjarigen en het consequent voor drie maanden sluiten van drugspanden! 

Raadsvoorstel

Voorzitter, we zijn blij dat het college het geamendeerde raadsvoorstel bij de behandeling van de Kadernota serieus heeft opgepakt. Wij hebben toen gepleit voor maatregelen binnen het Sociaal Domein omdat daar de tekorten ook ontstaan zijn. We zijn daar net al op ingegaan. We hebben ook aangegeven dat we de reserve bouwgrond niet willen gebruiken om geld over te hevelen naar de algemene reserve. Gelukkig is door het voordeel uit de septembercirculaire dit ook niet meer nodig. Ook een verhoging van de OZB in 2023 is geschrapt. Dat vond de SGP-fractie een slecht plan.
Er is nog een klein bedrag nodig uit de algemene reserve. Als SGP-fractie kunnen we daar mee akkoord gaan, zij het dat we moeten beseffen dat de algemene reserve niet bedoeld is om de begroting sluitend te maken. Reden temeer om alles-op-alles te zetten om de andere bezuinigingen te realiseren.
Naar alle uitgaven moeten we kritisch durven kijken, ook naar ons personeelsbeleid. Niet voor iedere verandering zijn nieuwe mensen nodig. Sommige zaken kunnen ook opgepakt worden door bijv. een verandering van functie binnen de organisatie. Dat kan ook heel uitdagend zijn voor onze medewerkers.

Tenslotte

Tenslotte voorzitter, we begonnen onze bijdrage met de spreuk: Waar niets is verliest de keizer zijn recht. Het college heeft geprobeerd om met de beschikbare middelen een sluitende begroting te presenteren. En dat is gelukt.
Daarom complimenteren we het College met deze begroting en bedanken de ambtelijke staf en medewerkers voor het opstellen van deze begroting.
We wensen raad, college en ambtenaren Gods zegen toe bij het werk in het komende begrotingsjaar.

Dank u wel.

8 oktober 2019
SGP-fractie
Maarten Both