Biddag 2023: Geef heden ons ons dagelijks brood

Het is geen vraag waarom de jaarlijkse biddag in het voorjaar wordt gehouden. Al in de middeleeuwen was het de gewoonte om rond het aanbreken van de lente processies te houden en daarbij om Gods zegen te bidden voor het nieuwe seizoen en alle werkzaamheden rond de akkerbouw.

De huidige biddag voor gewas en arbeid heeft waarschijnlijk meer verwantschap met deze oude kerkelijke traditie dan met de bijzondere biddagen die de overheid vroeger uitschreef bij rampen en oorlogen. Dat verschil is niet zo belangrijk. De kern van de beide soorten biddagen is dezelfde: het besef dat God alle dingen bestuurt en dat Zijn hulp en zegen onmisbaar zijn, zoals de Heidelbergse Catechismus verwoordt in zondag 10.

Vandaag de dag roept dit nogal eens vragen op. Is het werkelijk zo dat de mens totaal afhankelijk is van Gods leiding en regering, als het gaat om vruchtbare akkers, eten en drinken, gezondheid en ziekte? De mens heeft toch een eigen verantwoordelijkheid? Zeker, maar het werken sluit het bidden niet uit. De bekende opsomming in deze beschrijving van Gods voorzienigheid spreekt ook over Zijn bestuur bij regen en droogte.

Die spanning tussen Gods bestuur over alle dingen en de taak van de mens komt ook ter sprake bij discussies over de klimaatverandering en de zorg voor de schepping. Dan is de redenering regelmatig andersom, zodat minder nadruk ligt op de verantwoordelijkheid van de mens. De gedachte is dan dat God Zelf wel zal zorgen dat Zijn schepping in stand blijft. Alsof het geloof in Gods voorzienigheid iemands persoonlijke verantwoordelijkheid en zorg voor deze aarde ongedaan maakt.

Wie het Woord eerlijk onder ogen ziet voelt aan dat die gedachte niet klopt. De opdracht om duurzaam te leven en te produceren is geen linkse hobby en rentmeesterschap is een Bijbels begrip. Wie bidt voor gewas en arbeid, en tegelijk beseft dat de gemiddelde Nederlander zoveel consumeert dat er twee tot vier wereldbollen nodig zouden zijn als iedereen zo leefde, mag niet langer werkeloos toezien.

Geef heden ons ons daag’lijks brood;
Betoon Uw trouwe zorg in nood;
Gij weet wat elk op aard’ behoev’;
Dat ons dan geen gebrek bedroev’;
Dat nooit Uw zegen van ons wijk’;
Die maakt alleen ons blij en rijk.